Frankfurt miasto biznesu, wysokich wieżowców i wielkich pieniędzy. A także niezwykłe zagłębie kultury, literatury i sztuki. Miasto odrodzone po zniszczeniach wojennych, pełne niewyobrażalnych kontrastów. Ciekawostki, choć czasem ukryte, to czekają tu na przyjezdnych niemal na każdym rogu. I wbrew utartym regułom, im dalej od centrum tym ciekawiej! Turyści najczęściej przyjeżdżają tu w interesach lub na targi – warto przy tej okazji poznać największe atrakcje tego miasta.
Frankfurt – miasto królów i cesarzy
Frankfurt był także miastem, w którym odbywały się sejmy Rzeszy. Co więcej, od 1147 roku we Frankfurcie odbywała się większość wyborów królów Rzeszy. W 1220 roku jego prestiż jeszcze wzrósł, bowiem stał się wolnym miastem, dzięki czemu podlegał bezpośrednio władzy cesarskiej i posiadał własnych, niezależnych przedstawicieli w Reichstagu (zgromadzeniu przedstawicieli w Niemczech).
W 1356 roku cesarz Karol IV Luksemburski wydał „Złotą Bullę”, czyli dokument reformujący ustrój Świętego Cesarstwa Rzymskiego, który obowiązywał do XIX wieku. Potwierdzała ona, że Frankfurt pozostaje miejscem wyboru cesarzy niemieckich. Ponadto w latach 1562-1792 w mieście odbywały się koronacje królów i cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
Frankfurt – miasto książek
W XVI wieku znacznie wzrosła pozycja Frankfurtu na naukowej mapie Europy. Przyczyniło się do tego wynalezienie w pobliskiej Moguncji przez Jana Gutenberga mechanizmu ruchomych czcionek. To zaś zrewolucjonizowało druk zamykając średniowiecze i otwierając drogę do nowożytności. Także we Frankfurcie już od XV wieku odbywały się największe w Niemczech targi książki (sic!). Impreza utraciła na znaczeniu w XVII wieku, ale z rozmachem wznowiono ją w 1949 roku kontynuując najlepsze tradycje księgarskie miasta.
Frankfurt – miasto zniszczone
Miasto znalazło się w kraju związkowym Hesja. W 1949 roku było typowane jako ewentualna stolica RFN w zastępstwie Berlina, ale mimo dążeń socjaldemokratów przegrało tę rywalizację z Bonn. Zamiast tego przyciągnęło wiele instytucji bankowych i towarzystw ubezpieczeniowych. Od 1999 roku mieści się tu Europejski Bank Centralny.
Dzisiejszy Frankfurt zdumiewa na każdym kroku – gdy pomiędzy wysokimi drapaczami chmur stoi strzępek dawnego miasta w postaci ładnie odremontowanego zabytku, gdy bogaci biznesmeni w drogich garniturach przemykają obok skupisk bezdomnych, lub gdy z pędzącego centrum trafimy na spokojne przedmieścia, których życie skupia się na cotygodniowym targu.
Oficjalna strona Frankfurckiej organizacji turystycznej (de,en)
Co zwiedzić?
1. Römerberg i okolice
Najbardziej turystycznym punktem Frankfurtu jest plac Römerberg w centrum starego miasta. Stoi tu tradycyjna, choć zrekonstruowana zabudowa. Po niemiecku jest schludnie, może nawet trochę sztucznie, ale bardzo klimatycznie i gwarnie. Od najdawniejszych czasów plac był i nadal jest areną wydarzeń o mniejszej lub większej randze – od koronacji cesarskich po słynne jarmarki bożonarodzeniowe. Oczywiście żal nam oryginalnych budowli, które zostały zniszczone w 1944 roku, ale cieszy fakt, że stworzono choć namiastkę dawnego placu.
Stary Kościół św. Mikołaja
Przy jego południowej stronie wyróżnia się późnogotycki Stary Kościół św. Mikołaja, którego wezwanie nawiązuje do patrona żeglarzy, marynarzy i rybaków. W dzisiejszym kształcie obiekt powstał w połowie XV w. W następnym stuleciu na fali reformacji katolicy zostali wyrzuceni z kościoła a władzę nad nim zaczęli sprawować protestanci. Jednak przez kolejne 150 lat nie była w nim pełniona służba liturgiczna, ale mieścił się magazyn. Na wieży zaś swoją kwaterę miał trębacz, który oznajmiał przypłynięcie barki na Menie. W 1721 roku kościół został ponownie konsekrowany i od tego czasu należy do wspólnoty ewangelickiej.
Domy z charakterem
Za kościołem, wzdłuż Bendergasse, biegnie renesansowy budynek nazywany Czarną Gwiazdą (Schwarzer Stern), w którym dziś, tak jak pierwotnie, mieści się restauracja. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1453 roku. Obiekt zdobią 350-letnie małe kamienne figury, wśród których dostrzec można postać chłopca trzymającego czarną gwiazdę (oczywiście to ten symbol dał nazwę lokalowi). Dziś można tu zjeść tradycyjne dania kuchni niemieckiej, a w szczególności frankfurckiej.
Rząd domów po wschodniej stronie placu jest skrupulatną rekonstrukcją historycznych obiektów zbudowaną w latach 1981-1984. Najładniejszy z całego ciągu, pierwszy od lewej (numer 28) to dom „Zum Engel”, zwany też Domem Wielkiego Anioła (Das Haus Großer Engel). Zbudowany został w 1562 roku na miejscu wcześniejszego budynku, prawdopodobnie z XIII wieku. Choć zmieniali się jego właściciele, wszyscy kolejno prowadzili na parterze punkt wymiany walut, a na wyższych kondygnacjach mieszkali z rodzinami.
Muzeum Historyczne
Obok kościoła, w stronę rzeki, stoi natomiast nowoczesny gmach Muzeum Historycznego. Nowy budynek, oddany do użytku w 2017 roku, przylega do starszych zabudowań tworząc rozległy kompleks, w którym najstarsza część liczy ponad 800 lat. Poznać tu można dzieje Frankfurtu od wczesnego średniowiecza do końca XX wieku. Dużo uwagi poświęca się także migracji do tego miasta, tym bardziej, że ponad połowa jego aktualnych mieszkańców ma tzw. tło migracyjne.
Strona Muzeum Historycznego (en,de)
2. Ratusz Römer
Przy zachodniej pierzei placu stoi charakterystyczny gmach ratusza Römer, wzniesiony w pierwszej połowie XIV wieku. Imponuje swoim rozmiarem! Pierwotnie był to dom prywatny bogatej frankfurckiej rodziny kupieckiej, ale w 1405 roku został odsprzedany miastu. W następnych dekadach rada miasta dokupowała kolejne domy przylegające do ratusza od tyłu, tworząc potężny i rozbudowany kompleks, który był złożony z aż 11 posesji.
Później jeszcze został dokupiony obiekt po przeciwnej stronie Bethmannstrasse, a nad ulicą przerzucono zadaszony most łączący go z resztą magistratu. W latach 1896-1900 obiekt przebudowano, tak że front przybrał formę trzech neogotyckich kamienic ze schodkowymi szczytami, które jednak nie są ustawione na jednej płaszczyźnie. W nocy z 22 na 23 marca 1944 roku niemal cały budynek został zniszczony. Po wojnie reprezentacyjną część odbudowano w oryginalnej formie, a pozostałą w znacznie uproszczonej. Dziś ratusz to trzypiętrowy kompleks, który zajmuje około 10 tys. m² i składa się z dziewięciu domów, otaczających sześć dziedzińców (a jeśli doliczyć także budynki po drugiej stronie ulicy to 8 dziedzińców).
3. Kościół św. Pawła
Do rynku od strony północnej przylega Paulsplatz, na którym wznosi się jeden z najciekawszych zabytków Frankfurtu. Jest to kościół św. Pawła zbudowany z charakterystycznego dla miasta budulca, czyli czerwonego piaskowca. Powstał w pierwszej połowie XIX wieku i reprezentuje jeden z lepszych przykładów klasycyzmu w Niemczech.
Jednak to nie jego architektura, ale rola jaką spełnił przesądzają o tym, że koniecznie trzeba tu zajrzeć. Świątynia niedługo po konsekracji przestała pełnić funkcję sakralną – wybuch rewolucji w 1848 roku sprawił, że 18 maja tego roku zebrał się w niej na kilkumiesięczne obrady Parlament Frankfurcki, co miało niebagatelny wpływ na dalszy proces jednoczenia Niemiec. Dziś świątynia pełni funkcję muzealną. Dolny hall przeznaczony jest na wystawę historyczną, a na górnym zaaranżowano salę posiedzeń Parlamentu Frankfurckiego.
Sto lat później, gdy po podziale Niemiec Frankfurt był początkowo brany pod uwagę jako stolica RFN, w kościele planowano urządzić siedzibę Bundestagu. Pomysł jednak upadł, a na stolicę wybrano ostatecznie Bonn.
4. Dom Goethego
Stąd już niedaleko do cudownego świata niemieckiego romantyzmu. Przy ulicy Großer Hirschgraben stoi bowiem Goethehaus, dom rodzinny poety Johanna Wolfganga von Goethego. Autor „Cierpień młodego Wertera” przyszedł na świat w okazałej trzypiętrowej kamienicy w 1749 roku, ale w połowie lat 60. XIX wieku 16-letni chłopak opuścił dom rodzinny i przeniósł się do Lipska, sporadycznie wracając do Frankfurtu. Dom został zniszczony przez aliantów 22 maja 1944 roku, ale w latach 1947-1951 przywrócono go do stanu najbardziej zbliżonego do pierwotnego.
Postarano się również by wyposażenie odpowiadało temu jak wyglądało domostwo średnio zamożnej rodziny w połowie XVIII w. Meble z epoki wraz z dekoracjami oraz osobistymi przedmiotami poety pozwalają przenieść się do czasów jego młodości.
Strona Domu Goethego (en,de)
5. Katedra
Największy kościół we Frankfurcie, a zarazem jeden z najważniejszych w całych Niemczech to katedra Cesarska Świętego Bartłomieja. Dzisiejsza świątynia została zbudowana w XIV-XV wieku (zachwycił nas gotyk tej budowli!) na miejscu kilku istniejących tu wcześniej obiektów sakralnych. Poświęcono ją św. Bartłomiejowi apostołowi, którego relikwie sprowadzono do miasta na początku XIII wieku. Budynek jest ciasno obudowany ze wszystkich stron i najlepiej go obejrzeć z niewielkiego placu katedralnego, czyli leżącego na północy Domplatzu. Tutaj od 1376 roku dokonywano wyboru króla niemieckiego, w latach 1562–1792 koronacji cesarzy. Pierwszym władcą, który przyjął w niej koronę cesarską od arcybiskupa Moguncji był Maksymilian II Habsburg.
Jest to jedna z siedmiu „katedr cesarskich” w kraju (inne znajdziemy w Akwizgranie, Spirze, Moguncji, Wormacji, Bambergu i Königslutter am Elm), które były zaprojektowane według ściśle określonego kanonu wynikającego z ich specjalnej funkcji i odzwierciedlającego równorzędność władzy kościelnej i cesarskiej. Najbardziej charakterystyczną cechą takiej budowli jest w zasadzie połączenie dwóch osobnych świątyń, z których część zachodnia była przeznaczona dla cesarza, a wschodnia dla hierarchy kościelnego. Katedry cesarskie były miejscem koronacji na cesarza, a także mauzoleum władcy.
6. Zeil
Zeil to główna handlowa ulica Frankfurtu. W końcu XVIII i na początku XIX stulecia powstało wzdłuż niej wiele budynków klasycystycznych, z których do dziś praktycznie nic nie przetrwało. Dlatego przy ulicy nie ma ani jednego zabytku, ale wypełnia ją współczesna zabudowa, głównie ze szkła, kamienia i betonu. I, jak to w Niemczech, działają tu dziesiątki sklepów (a nie banków i aptek ;-)), kawiarni i restauracji. Środek jest natomiast wysadzany niewysokimi drzewkami pomiędzy którymi są ławki pozwalające na chwilę odpoczynku. Jest to bodaj najbardziej zatłoczone miejsce we Frankfurcie, przez które dzień i noc przewalają się tłumy ludzi.
7. Börsenplatz
Frankfurt słynie z licznych banków i oczywiście swojej giełdy. Już od średniowiecza miasto było zamożnym i tętniącym życiem ośrodkiem z gospodarką opartą na handlu i usługach finansowych. W 1585 roku powołano do życia instytucję pozwalającą ustalić i utrzymywać stałe kursy wymiany walut, co uważa się za narodziny tutejszej giełdy. W następnych stuleciach stał się liderem tego sektora obok Londynu i Paryża. Efektowny neorenesansowy budynek znajdziemy przez Börsenplatz. Przed gmachem postawiono nieco z boku symbole hossy i bessy czyli byka i niedźwiedzia.
8. Bankenviertel – dzielnica finansowa
Commerzbank Tower
Kontynuując wątek finansowy warto wspomnieć o dzielnicy bankowej, która jest biznesowym zagłębiem Frankfurtu. Jej nazwa i zakres terytorialny są umowne i tylko zwyczajowe, a nie administracyjne. Łatwo ją rozpoznać, bo to właśnie tutaj jest największe nagromadzenie wysokich wieżowców i odpowiednio (drogo) ubranych finansistów.
Głównym symbolem okolicy niezmiennie pozostaje natomiast biurowiec Commerzbank Tower – najwyższy drapacz chmur we Frankfurcie. Powstał w latach 1994 – 1997, w pracowni Normana Fostera, jednej z najsłynniejszych gwiazd współczesnej architektury. Jego wysokość to 298,7 m, ale dzięki lampie sygnalizacyjnej na szczycie osiąga 300,1 m, co oznacza, że był to pierwszy wieżowiec w Europie przekraczający magiczną granicę 300 m. Koszt jego budowy wyniósł około 300 mln euro. Cena ma jednak swoje uzasadnienie, bowiem budynek jest unikatem w skali światowej.
Wieżowiec Eurotower i pomnik EURO
Przy przeciętym torami tramwajowymi Willi-Brandt-Platz stoi także bardzo ciekawy wieżowiec Eurotower, w którym w latach 1998–2014 mieściła się siedziba Europejskiego Banku Centralnego. Ma rozbudowaną bryłę, która w planie trochę przypomina bardzo uproszczony znak paragrafu. Budynek ma wysokość 148 m., liczy 40 pięter i zajmuje 78 000 m² powierzchni biurowej. Został zaprojektowany przez Richarda Heila, a wzniesiony w latach 1971–1977. Dziś niestety widać, że czasy świetności ma już dawno za sobą i wymaga odświeżenia. Ponieważ jest to symboliczne miejsce, w którym narodziła się wspólna europejska waluta dodatkowym upamiętnieniem tego faktu jest pomnik EURO w formie niebieskiego wielkiego symbolu waluty, otoczonego żółtymi gwiazdkami.
Opern- und Schauspielhaus Frankfurt
Południową stronę Willi-Brandt-Platz wypełnia nowoczesna siedziba opery i sala widowiskowa – Opern- und Schauspielhaus Frankfurt. Została zbudowana po II wojnie światowej, ponieważ zabytkowy budynek był zniszczony po alianckim nalocie.
Strona Opery frankfurckiej (en,de)
9. Stara Opera
Zupełnie inne oblicze Frankfurt pokazuje przy Gmachu Starej Opery, którą zbudowano pod koniec XIX wieku. Jedna z pierzei placu, przy którym stoi jest zabudowana wysokimi kamienicami, dzięki czemu można poznać smak starego, przedwojennego miasta. Gmach opery to wolnostojąca eklektyczna bryła z przewagą elementów klasycystycznych, charakterystyczna dla epoki, w której powstała. Jak większość frankfurckich zabytków padła ofiarą bombardowań w 1944 roku. i została odbudowana dopiero na przełomie lat 70 i 80.
Strona Starej Opery (en,de)
10. Dworzec Główny
Z dzielnicy finansowej z łatwością można się dostać w okolice dzielnicy dworcowej. Dzięki kilku kwartałom wypełnionym wysokimi czynszowymi kamienicami, tutaj też można uszczknąć atmosfery przedwojennego Frankfurtu. Mimo, że w bezpośrednim sąsiedztwie stoją ogromne wieżowce to nie dominują tej śródmiejskiej zabudowy.
Serce dzielnicy, która ukształtowała się w latach 1891-1915, stanowi dworzec kolejowy Frankfurt Hauptbahnhof. Jest to największy dworzec we Frankfurcie a obok Dworców Głównych w Lipsku i Berlinie jest największym w Niemczech. Każdego dnia obsługuje około 350 tys. pasażerów (drugi wynik w Niemczech po Monachium). Jego bezpośrednie sąsiedztwo jest też ogromnym skupiskiem osób bezdomnych i takich, którym wyraźnie nie wiedzie się w życiu. Ich zestawianie z przepływem ogromnych pieniędzy, do którego dochodzi zaledwie kilka przecznic dalej, skłania do głębszej refleksji o współczesnej gospodarce. I z pewnością chwyta za serce.
Dworzec został otwarty po pięciu latach budowy – 18 sierpnia 1888 r. i do momentu zbudowania Dworca Głównego w Lipsku w 1915 r. był największym dworcem kolejowym Europy. Budynek ma ponad 270 m. szerokości, ale jego centralna część z potężnym półokrągłym oknem wystawiona jest bardzo głęboko przed lico fasady, co mocno rozczłonkowuje bryłę i sprawia że nie jest ona zbyt monumentalna i przytłaczająca. Jest stacją czołową, co oznacza, że wybiega z niej tylko jeden szlak kolejowy, czyli możliwy jest wyjazd tylko w jednym kierunku.
11. Nabrzeże nad Menem
Frankfurt czerpie pełnymi garściami ze swojego położenia nad Menem. Nabrzeża są wspaniale zaaranżowane i stanowią świetne miejsce do rekreacji i wypoczynku. Nie ma chyba nic przyjemniejszego niż wyciągnięcie się na leżaku tuż nad rzeką po całym dniu spędzonym w garsonce lub garniturze (biznesowy Frankfurt to także sztywny dress-code). Przy nabrzeżu są też liczne przystanie dla statków wycieczkowych, które oferują krótsze lub dłuższe rejsy.
Oba brzegi spina kilka przepraw – mostów i kładek, z których rozpościerają się piękne widoki. Jedną z nich jest wisząca kładka Eiserner Steg prowadząca do lewobrzeżnej części miasta, czyli dzielnicy Sachsenhausen.
12. Sachsenhausen – dzielnica muzeów
Po przeciwnej stronie Menu niż starówka ulokowała się dzielnica Sachsenhausen. W przeciwieństwie do północnej strony miasta, niemal doszczętnie zniszczonej w 1944 roku, tutaj odnaleźć można niemal nienaruszoną mieszczańską architekturę pochodzącą głównie z końca XIX i początku XX wieku. Jest tu po prostu pięknie i bardzo szykownie. Nabrzeże Schaumankai z eleganckimi willami stało się więc idealnym miejscem do stworzenia unikatowego założenia – wzdłuż rzeki trafić można do kilku muzeów poświęconych rozmaitej tematyce. Jest tu więc m.in. Muzeum Sztuki Użytkowej, Muzeum Kultur Świata, Niemieckiego Muzeum Filmu, Muzeum Komunikacji czy Muzeum Rzeźby.
Niemieckie Muzeum Architektury
Jedną z najciekawszych placówek muzealnych we Frankfurcie jest Niemieckie Muzeum Architektury. Wnętrze XVIII wiecznej willi zostało przeprojektowane w latach 80. XX wieku przez Oswalda Mathiasa Ungersa i mieści dziś stałą ekspozycję makiet zatytułowaną „Od starożytnych chat do drapaczy chmur”, która pokazuje historię rozwoju architektury na świecie. Muzeum organizuje co roku kilka wystaw czasowych, a także konferencje, sympozja i wykłady. W swoich zasobach posiada kolekcję około 180 000 rysunków architektonicznych i 600 modeli, w tym dzieła współczesnych i klasyków, takich jak Erich Mendelsohn, Mies van der Rohe czy Frank O. Gehry.
Strona Niemieckiego Muzeum Architektury (en,de)
13. Städel Museum
Największym muzeum na całym nabrzeżu jest Städel Museum, jedna z najważniejszych galerii sztuki w Niemczech, która ustępuje tylko galeriom w Berlinie, Monachium i Dreźnie. Jeśli mamy czas tylko na wizytę w jednym muzeum we Frankfurcie, to zdecydowanie powinno to być właśnie to. Zostało ono założone w 1815 roku przez frankfurckiego bankiera i kupca Johanna Friedricha Städela, w 1878 roku ulokowane w nowym reprezentacyjnym budynku. W 1937 roku narodowi socjaliści skonfiskowali 77 obrazów i 700 fotografii, które uznali za „sztukę zdegenerowaną”. W obawie przed ich dalszą barbarzyńską działalnością kolekcja została ukryta w 1939 roku – najcenniejsza część wraz z biblioteką trafiła do Schloss Rossbach, zamku należącego do barona Thüngena w Bawarii. Tam po wojnie zostały odkryte przez Thomasa Carr Howe z amerykańskiej grupy poszukiwaczy dzieł sztuki zaginionych w czasie wojny. Muzeum Städel posiada europejskie dzieła malarstwa z siedmiu wieków, począwszy od początku XIV w., przechodząc w późny gotyk, renesans, barok, aż po XIX, XX i XXI wiek.
Strona Städel Museum (en,de,fr,it,ru)
14. Świat pożydowski
Muzeum Żydowskie
Społeczność żydowska przez wieki tworzyła ważny trzon frankfurckiego mieszczaństwa i przez kilka stuleci przyczyniała się do potęgi i bogactwa miasta. Niestety ten świat przeminął wraz z Kryształową Nocą, a później II wojną światową i Zagładą. Frankfurt pamięta jednak o wyznawcach judaizmu. 9 listopada 1988 roku, dokładnie w 50. rocznicę Nocy Kryształowej, kanclerz Helmut Kohl przy Battonnstraße 47 otworzył jedno z dwóch Muzeów Żydowskich – Judengasse. Wyeksponowano w nim m.in. odkryte fragmenty dawnych budowli, w tym synagogi zbudowanej w 1881-82. Poza tym można tu obejrzeć życie codzienne frankfurckich Żydów, a także wzajemne relacje z pozostałymi mieszkańcami miasta.
Strona Muzeum Żydowskiego (en,de)
Cmentarz żydowski
Obok muzeum widoczny jest mur otaczający cmentarz żydowski. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą już z 1180 roku, co po cmentarzu w Wormacji czyni go drugim najstarszym na terenie Niemiec. Pozostawał w użyciu do 1828 roku. Warto zwrócić uwagę na jego płot w formie betonowego muru, w którym są zatopione metalowe kostki z nazwiskami zamordowanych podczas Holocaustu frankfurckich żydów. Jest to bardzo przejmująca forma upamiętnienia, tym bardziej że kostek są tysiące. Wśród nich odszukać można nazwisko Żydówki Anne Frank, która pochodziła z Frankfurtu i przez kilka lat ukrywała się przed nazistami w Amsterdamie. Podczas zamknięcia napisała swój słynny „Pamiętnik”, który stał się jednym z najbardziej przejmujących świadectw czasu Holocaustu.
Pamiątka po synagodze
Od strony południowej do cmentarza przylega kwadratowy skwerek Neuer Börneplatz, pośrodku którego stoi kamienny graniastosłup, poskładany z różnego rodzaju kamienia, a otoczony trzema rzędami niewielkich drzewek. W taki sposób w 1996 roku upamiętniono budynek synagogi, która stała tu przed Nocą Kryształową.
15. Messe Frankfurt – dzielnica targowa
Festhalle
Frankfurt jest trzecim co do wielkości ośrodkiem na świecie organizującym targi, a tereny wystawowe znajdują się w sercu miasta, na północ od dworca głównego. Spośród 11 sal wystawowych najstarszą jest Festhalle, wybudowana w latach 1907-1909, która stanowi centralny punkt całego założenia. Można w niej też zorganizować kongres, konferencję, a także koncert wielkiej gwiazdy.
W 1914 roku, w chwili wybuchu I wojny światowej, sala bankietowa została przekształcona w obóz dla żołnierzy, ale zaraz po wojnie powróciła do pierwotnej funkcji. W nocy z 8 na 9 listopada 1938 roku, podczas Nocy Kryształowej w czasie której doszło do pogromów Żydów w całych Niemczech, zapędzono tu kilkaset mieszkańców miasta wyznania mojżeszowego. Stąd też ruszyły pierwsze z Frankfurtu masowe transporty do obozów koncentracyjnych. Festhalle ma zatem duże znaczenie w dziejach Holocaustu, a ofiary upamiętnia zainstalowana na rotundzie tablica pamiątkowa.
Messeturm
W okolicy Targów wystawiono także kilka wysokich wieżowców, spośród których wyróżnia się Messeturm. Pomimo swojej nazwy Messeturm nie jest wykorzystywany na targi, ale jako budynek biurowy. Wieża o wysokości 257 m. (63 piętra) została zaprojektowana przez Helmuta Jahna w stylu postmodernistycznym.
Hammerin Man
U stóp Messeturm stoi Hammerin Man (Człowiek z młotkiem), jedna z monumentalnych kinetycznych rzeźb zaprojektowanych przez amerykańskiego artystę Jonathana Borofsky’ego, które zostały zainstalowane w różnych miastach na całym świecie (Seattle, Dallas Nowy Jork i Seul). Tutaj został wzniesiony w 1991 roku przy okazji budowy wieżowca. Czarna, ruchoma rzeźba, która wydaje się uderzać młotem w stałym tempie, symbolizuje człowieka pracującego.
Oficjalna strona Targów Frankfurckich (en,de)
16. Hafenpark – dzielnica portowa
Hafenpark to czterohektarowy teren sportowo-rekreacyjny na północnym brzegu Menu, w dzielnicy Ostend, niecałe 2 km na wschód od starego miasta. Powstał kilka lat temu w ramach wielkiego projektu rewitalizacji tej zaniedbanej, poprzemysłowej okolicy, a impulsem dla tych działań stało się ulokowanie tutaj nowej siedziby Europejskiego Banku Centralnego. To z kolei przyciągnęło nowych mieszkańców, w ślad za czym ruszyła budowa nowych domów mieszkalnych i niezbędnego zaplecza socjalnego. Dzielnicy smaczku i charakteru dodają pozostawione urządzenia portowe. Np. przy samym nabrzeżu pozostawione są dwa żurawie a także część torów kolejowych z wagonami. W jednej części zbudowano nowoczesny lokal gastronomiczny. Całość ładnie prezentuje dziedzictwo techniczne tego miejsca.
17. Europejski Bank Centralny
Nad okolicą dominuje nowy wieżowiec będący siedzibą Europejskiego Banku Centralnego otwarty w 2015 roku. Instytucja ta jest zobowiązana, na mocy traktatów Unii Europejskiej, by mieć swoją siedzibę w granicach miasta Frankfurt, największego centrum finansowego w strefie euro. Nowy biurowiec składa się z dwóch wież połączonych atrium – wieża północna ma 45 kondygnacji i wysokość dachu 185 m (dzięki antenie osiąga jednak wysokość 201 m.), a wieża południowa ma 43 kondygnacje i wysokość dachu 165 m. Wieżowiec jest zintegrowany z monumentalną dawną halą targową Großmarkthalle z lat 1926-1928, która jest najciekawszym elementem całego kompleksu, a zarazem wspaniałym manifestem architektury modernistycznej.
Strona Europejskiego Banku Centralnego (pl,en,de)
18. Kampus Uniwersytecki
Uniwersytet Johanna Wolfganga Goethego został założony w 1914 roku. Posiada cztery kampusy w różnych częściach miasta, z czego najbardziej interesujący jest Kampus Westend ze znakomitym budynkiem IG Farben, nieformalnie nazywanym „Pentagonem Europy”. Został zbudowany w latach 1928-1930 jako siedziba największej wówczas firmy chemicznej na świecie (i czwartej co do wielkości firmy na świecie w ogóle).
Znakomity modernistyczny gmach zaprojektował jeden z niemieckich mistrzów tego nurtu Hans Poelzig, którego dotychczasowe osiągnięcia – choćby we Wrocławiu – kazały przypuszczać, że powstanie dzieło wręcz imponujące. I tak też się stało. Na wycinku koła, które wybrzusza się w kierunku południowym, postawiony został biurowiec długi na ponad ćwierć kilometra, w który wstawionych zostało sześć, rozchodzących się promieniście poprzecznych bloków. Całość założenia swoją formą może więc nawiązywać do koła zębatego, co tylko podkreśla przemysłowe przeznaczenie budynku.
Po ukończeniu kompleks był największym budynkiem biurowym w Europie i pozostał taki do lat 50. XX wieku. Po II wojnie światowej służył jako siedziba dla Najwyższego Połączonego Dowództwa, a biuro miał tu sam gen. Dwight D. Eisenhower. Budynek był też głównym miejscem realizacji planu Marshalla, który wspierał powojenną odbudowę Europy.
Strona Uniwersytetu w Frankfurcie (en,de)
19. Pałac Holzhausen
Niedaleko kampusu jest ładny park, do którego warto przejść się na piechotę. Frankfurt ma tu zupełnie inne oblicze, znacznie bardziej starodawne, mieszczańskie, a odbudowane eleganckie kamienice przypominają o minionej epoce. Na skraju parku wznosi się pałac Holzhausen, dawny dwór na wodzie zbudowany w latach 1727-1729 jako letnia rezydencja potomka patrycjuszowskiej rodziny von Holzhausen, na fundamentach średniowiecznego zamku na wodzie. Dziś służy jako miejsce wydarzeń kulturalnych.
20. Modernistyczne osiedla
Frankfurt to także niezwykły eksperyment architektoniczno-społeczny z podtekstem feministycznym. W zaledwie pięć lat, między 1925 a 1930 r., gdy radcą budowlanym był Erns May, udało się zrealizować gigantyczny projekt urbanistyczny jakim był „Nowy Frankfurt”. Wśród wielu jego sławnych realizatorów była także Margarete Schütte-Lihotzky, której udało się zrewolucjonizować życie kobiet w XX wieku.
Cel był jeden – rozwiązanie ogromnego problemu mieszkaniowego, na co odpowiedzią stała się budowa tanich osiedli zapewniających lokum jak największej liczbie osób. Starano się połączyć możliwie najniższe koszty z jak najwyższą racjonalizacją. We Frankfurcie na 9 osiedlach powstało ponad 12 tys. mieszkań socjalnych, przeznaczonych przede wszystkim dla klasy robotniczej. Był to krok milowy na drodze do budowy wygodnych, schludnych, higienicznych mieszkań, jakie znamy dzisiaj.
W latach 70. XX wieku. budynki zostały uznane za zabytki i są prawnie chronione. Wśród nich jeden zasługuje na szczególną uwagę – jest to odtworzony Dom Ernsta Maya, który przenosi nas w realia końca lat 20. XX wieku. Obejrzeć w nim można prawdziwy rarytas jeśli chodzi o architekturę i dizajn – „kuchnię frankfurcką”. Zaprojektowała ją w 1927 roku wspomniana już Schütte-Lihotzky. Kuchnia miała przede wszystkim ułatwić życie pracującym kobietom. Tym bardziej, że wiele z nich było wdowami, które straciły mężów na niedawnej wojnie i nierzadko musiały pracować nawet na dwa etaty.
Margaret bazując przede wszystkim na badaniach poszerzonych o swoje własne obserwacje (podobno z centymetrem i stoperem w dłoni obserwowała pracę gospodyń i sporządzała notatki) stworzyła odpowiedni projekt: kuchnia zabudowana, ergonomiczna i wyposażona w nowoczesne sprzęty, takie jak gazowa kuchenka, metalowy zlew czy suszarka do naczyń (lodówkę uznano jeszcze wówczas za zbędną) miała wymiar 1.9×3.4 m. We wnętrzu znajdziemy liczne szafki, półki i gabloty do przechowywania. W pobliżu okna zaplanowane zostały systemy aluminiowych szuflad do przechowywania sypkich produktów – każda z opisem co znajduje się w środku. Na ścianie w pobliżu okna zainstalowana była rozkładana deska do prasowania – składanie pozwalało zaoszczędzić przestrzeń, a lokalizacja przy oknie pozwalała na korzystanie z dziennego światła. Wszystko było tak zaplanowane aby zminimalizować niepotrzebne ruchy i zmaksymalizować wygodę.
Strona Domu gdzie można zobaczyć kuchnię frankfurcką (de)
Frankfurt nad Menem – nasz przewodnik
Jeśli czujecie się przekonani do wizyty w Frankfurcie, to polecamy Wam nasz przewodnik po Frankfurcie nad Menem i okolicach wydany przez Wydawnictwo Bezdroża:
Więcej w dziale Nasze Książki.
W Niemczech nie brakuje wspaniałych miast. Na naszym blogu znajdziesz kilka opisy kilku z nich.
Co powiesz na wizytę w Heidelbergu? Kliknij tutaj i zobacz, jakie to piękne miasto!
Na samej granicy leży natomiast bajkowe i pełne zabytków Goerlitz. Kliknij tutaj i koniecznie je odwiedź.
Nieopodal Drezna leży natomiast imponujący zamek Moritzburg. Poczytasz o nim klikając tutaj.
Pewne związki z Polską ma również Norymberga. Poznaj to piękne miasto. Kliknij tutaj.
W Berlinie przejdź się szlakiem Muru – opowieść o nim znajdziesz tutaj.
Długa i interesująca relacja. W dodatku bardzo ciekawe zdjęcia. Gratulujemy i pozdrawiamy!
Bardzo nam miło! Cieszymy się, że się podobało i zapraszamy do lektury innych tekstów. 🙂
Poczytane , zaplanowane … A bilety już kupione … Oj będzie gdzie chodzić
Super artykuł. 3 dni trzeba jednak żeby wszystko na spokojnie zobaczyć
Zgadza się. Warto przeznaczyć ma to co najmniej 3-4 dni. Bardzo nam miło, że materiał się podoba. 🙂